Tạo Giác Thích – Công dụng và tính vị quy kinh

Tạo Giác Thích:

Tạo giác thích có công dụng thác độc, bài nùng, hoạt huyết tiêu thũng, trừ đàm. Các chứng ung, sang độc sơ khởi hoặc chưa vỡ mủ do nhiệt độc; uống trong hoặc đắp ngoài.

Tên dùng trong đơn thuốc: Tạo giác, tạo giáp, tạo giác giáp, tạo giác thích (gai bồ kết) 

Tên khác: Gai bồ kết
Tên Latin: Spina Gleditschae
Tên Pinyin: Zaojiaoci
Tên tiếng Hoa: 皂角刺
Xuất xứ: Đồ Kinh Bản Thảo

Hoạt chất: Saponin triterpenoid bao gồm: glenidin, gledigenin, gleditschia saponin ceryl alcohol, nonacosane, stigmasterol, sitosterol, phenols, flavonoids, amino acids

Phần cho vào thuốc: Quả hoặc gai,

Bào chế: Dùng tạo giác có nhiều cách bào chế khác nhau như: tẩm mật sao, bôi bơ hoặc sữa bò sao, nướng cháy, tùy theo cách dùng của bài thuốc. Chọn quả bồ kết không một rửa sạch để dùng. Gai bồ kết rửa sạch thái phiến dùng.

Tính vị quy kinh: Vị cay, tính ôn. Vào hai kinh phế đại tràng.

Công dụng: Làm mềm vật rắn, tan kết tụ, khai thông quan khiếu, tẩy cặn thông đờm, làm vỡ nhọt.

Chủ trị:

1- Tao giáp là vị thuốc công tán mạnh, rắn nào cũng phá, đờm nào cũng tan, khai thông được quan khiếu, du được ứ trệ, dùng vào chứng đờm bị tắc, có thể cứu được con bệnh nguy cấp.

2- Đầu nhọt bên ngoài đã nổi lên sắp vỡ hoặc chưa vỡ, dùng tạo giác thích (gai bồ kết) công phá đầu nhọt, để thay chích bằng dao, hiệu lực làm vỡ nhọt khá mạnh.

Kiêng kỵ: Không phải tà thực, thể thực thì cấm dùng.

Liều lượng: Một đồng chân đến ba đồng cân, quả bồ kết, hột bồ kết, gai bồ kết, như nhau.

Bài thuốc ví dụ: Bài Hy duyên tán (Hòa tê cục phương) chữa trúng phong hàm răng cắn chặt, đồng thời chữa sưng – họng một bên hoặc hai bên (song đơn nhũ nga)

Tạo giác phèn chua (minh phèn) phi phè trước, khi phèn khô thành bột, cho vào bột tạo giác, trộn đều hai thứ thổi vào họng hoặc hòa với nước nóng cho uống, móc cổ cho . nôn mửa ra.