Phương pháp thu hái Đông dược

Phương pháp thu hái Đông dược:

Phương pháp thu hái Đông dược phần nhiều là thực vật, song song với ảnh hưởng của mùa và thời tiết cùng với bộ phận thu hái để dùng làm thuốc có khác nhau, cho nên hiệu lực cũng khác nhau. Nếu thu hái quá sớm hoặc quá muộn, cũng ảnh hưởng đến chất lượng của thuốc. Cho nên mùa, khu vực và phương pháp thu hái vô cùng quan trọng.

Thu hái mỗi vị thuốc đều có thời gian và phương pháp nhất định. Nói chung có thể nêu khái quát mấy loại dưới đây:

1- Phần gốc, rễ: nên thu hái vào lúc đầu mùa xuân hoặc cuối thu khi cây chưa mọc mầm, nếu không thì hiệu lực giảm thấp, như Qua lâu căn, Ngưu tất.

2- Lá cành: nên thu hái vào lúc cây đang sinh trưởng tốt tươi, như lá Tử tô (Tử tô diệp), lá tại thanh (Đại thanh diệp).

3- Các loài hoa: nên hái ngắt vào lúc hoa còn là nụ hoặc | bắt đầu nở, như Mật mông hoa, Ngân hoa. 

4- Quả: nên thu hái vào lúc bắt đầu chín hoặc chưa chín già như Đậu khấu, Thanh bì.

5- Hạt, nhân của hột: phải để quả sau khi chín muồi mới thu hái, như Sung úy tử, Hạnh nhân.

6- Toàn cây cỏ: nên thu hái vào thời kỳ ra hoa, như Đại, Tiểu kế, Kinh giới.

7- Động vật: Việc thu gom thuốc thuộc động vật cũng có thời gian nhất định. Ví dụ như da lừa dùng để chế A giao thì nên lấy vào mùa đông; Lộc nhung thì nên lấy vào tháng hai sau tết Thanh minh, nếu để qua đi (quá lứa) sẽ bị sừng hóa; Tang phiêu tiêu (tổ bọ ngựa cây dâu) phải thu lượm trong tháng ba, để quá sẽ nở trứng.

Trên đây chỉ nói khái quát. Nếu nói một cách chặt chẽ, có một số vị thuốc cũng không hoàn toàn như vậy. Ngoài ra, khi thu hái càng phải chú ý đến những vấn đề khí hậu, thời gian và phương pháp. Những vị thuốc như rễ củ, phải thu hái khi trời mưa dầm, vì lúc này đất tơi xốp hơn, dễ nhổ; hoa, lá, quả nói chung không được ngắt hái khi nước mưa hoặc nước sương còn chưa khô, nếu không thì dễ bị  mốc thối nát; song có một số quả lại nên thu hái vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối, vì buổi trưa nắng to dễ làm cho vị thuốc biến chất và giảm thấp hiệu quả điều trị.