Đăng Tâm Thảo – Công dụng và tính vị quy kinh

Đăng Tâm Thảo:

Đăng tâm thảo có công dụng giáng tâm hỏa, thanh phế nhiệt, thông lâm, lợi tiểu, táo thấp. Trị các chứng nhiệt lâm, thủy thũng, tâm phiền thất miên (mất ngủ), trẻ em khóc đêm, đau họng (hầu tý).

Tên dùng trong đơn thuốc: Đăng thảo, Đăng tâm, Đăng tâm thảo, Chu đông tâm, tăng thảo hội. (Cỏ bấc đèn đốt thành tro)

Tên Latin: Medulla Junci Effusi
Tên Pinyin: Dengxincao
Tên tiếng Hoa: 灯心草
Xuất xứ: Khai Bảo bản thảo

Hoạt chất: Có Araban và Xylan. Hoạt chất chưa có tài liệu nghiên cứu.

Phần cho vào thuốc: Ruột Trong cỏ bấc đèn.

Bào chế: Phơi khô, nên cắt thành từng đoạn, buộc lại, hoặc trộn với bột Chu sa, hoặc đốt thành than tồn tính để dùng (đốt cháy thành than nhưng không thành gio)

Tính vị quy kinh: Vị ngọt đậm tính hàn. Vào ba kinh tâm, phế, tiểu tràng.

Công dụng: Lợi đường tiểu tiện, thanh tâm nhiệt. 

Chủ trị:

1- Đăng thảo vị nhạt (đạm), nhạt có thể phân tiêu, chữa đi đái buốt ngọc hành đau và bí tiểu tiện.

2- Đăng thảo chất nhẹ tính hàn, có thể dẫn nhiệt khí đi xuống rồi theo tiểu tràng mà ra ngoài. Tiểu trưng là phủ của tấm, cho nên cũng trừ được nhiệt ở tâm kinh, an tâm thần, chữa hay nằm mê nằm mộng, ít ngủ đồng thời chữa trẻ thơ hay khóc về đêm (dạ đề). Bên ngoài dùng thổi vào họng khỏi đau.

Ứng dụng và phân biệt: 

1- Sức thông lợi tiểu tiện của Đăng thảo yếu hơn Thông thảo, cho nên nói chung khi lợi thủy phần nhiều dùng Thông thảo, khi thanh tâm nhiệt phần nhiều dùng Đăng thảo

2- Vì Đằng thảo nhẹ, đạm, một số người cho là sức mỏng manh và bỏ qua coi thường, chứ biết đâu nhẹ có thể trừ bỏ được thực, đạm chủ về thấm hút, dẫn nhiệt ở tâm phế từ trên đi xuống thông lợi thủy đạo, vận chuyển xuống bàng quang. Hiệu lực thật là độc đáo.

Kiêng kỵ: Tuy sức thông lợi của Đảng thảo mỏng manh yếu, nhưng người thể hư trúng hàn, tiểu tiện không kìm được cũng không nên uống.

Liều lượng: Ba phân đến năm phân hoặc hai chét (gọi là hai chét hay con cũng được)

Bài thuốc ví dụ: Chữa cả đêm không chớp mắt được, khó ngủ (Tập giản phương).

Đăng thảo nấu nước uống thay chè là ngủ được.